BALTIK YOLU

Baltık Yolu, 23 Ağustos 1989'da Baltık ülkeleri üzerinden 600 km uzunluğunda bir insan zinciri oluşturarak yaklaşık iki milyon insanın el ele vererek özgürlük çabalarında birliklerini gösterdiği barışçıl bir siyasi gösteriydi.

Baltık ülkeleri Letonya, Litvanya ve Estonya'dan, 23 Ağustos 1989 günü 600 kilometrelik insan zinciri oluşturarak ülkelerinin bağımsızlığı yolunda önemli bir adım attı. 1940'ta Baltık devletleri, daha önce Nazi Almanyası ile anlaşmaya varan Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi. Anlaşma 23 Ağustos 1939'da Moskova'da yapılmış ve tamamen gizli tutulmuştur. Bu belgeye Hitler-Stalin Paktı veya Molotov-Ribbentrop Paktı denir (imzalayanların soyadıyla: SSCB Dışişleri Bakanı Vyacheslav Molotov ve Alman Dışişleri Bakanı Joachim von Ribbentrop)1980'lerin sonunda, Molotov-Ribbentrop Paktı'nın etkileri Baltık devletlerinde hâlâ keskin bir şekilde mevcuttu. İşgal devam etti, ancak SSCB Pakt'ın varlığını reddetti ve sürekli olarak Baltık devletlerinin Sovyetler Birliği'ne gönüllü olarak katıldığını iddia etti. Molotov-Ribbentrop Paktı'nın 50. yıldönümü olan 23 Ağustos 1989'da, üç Baltık ülkesinin halkı Paktın gizli protokollerinin kamuoyunun tanınmasını ve Baltık devletlerinin bağımsızlığının yenilenmesini talep ettiler.

23 Ağustos 1989 saat 19:00'da Baltık ülkelerinden yaklaşık iki milyon kişi el ele vererek Tallinn'den Riga'ya ve oradan Vilnius'a uzanan bir insan zinciri oluşturdu. Baltık Yolu, Baltık devletlerinin ulusal hareketleri tarafından örgütlendi.(Estonyalı Rahvarinne, Letonya'nın Letonya Halk Cephesi ve Litvanyalı Sajūdiler.) Baltık Yolu'nu destekleyen dayanışma gösterileri Berlin, Leningrad, Moskova, Melbourne, Stockholm, Tiflis, Toronto ve dünyanın diğer yerlerinde de desteklendi. Baltık Yolu, Baltık devletlerinin özgürlüklerini geri kazanmaya yönelik en büyük ve en önemli kampanyadır, fakat ilk değildir. 14 Haziran 1986'da Riga'daki Özgürlük Anıtı'nda 1941 Sürgün Kurbanlarını Anma Günü kutlandı. Bundan sonra Baltık ülkelerinden eski siyasi mahkumlar, 23 Ağustos'ta tüm Baltık ülkelerinde ortak bir anma kampanyası üzerinde anlaştılar. 23 Ağustos 1987'de Vilnius, Riga ve Tallinn'de binlerce kişinin katıldığı gösteriler düzenlendi. Tallinn'deki gösteriler sorunsuz geçti; ancak, Riga ve Vilnius'ta polisle şiddetli çatışmalar çıktı ve yüzlerce kişi gözaltına alındı. 23 Ağustos 1988'de ulusal hareketlerin önderliğinde bir anma kampanyası düzenlendi ve on binlerce insan toplandı. Baltık Uyanışı, coşkulu bir hareketten, üç ülkeyi de birleştiren bir harekete dönüşmüştü.

Protesto kampanyasının en büyük başarısı, SSCB'nin Baltık devletlerinin halklarının ortak protestosuna boyun eğmesini ve tüm geçmiş suçları kabul etmesini sağlamaktı. SSCB, Molotov-Ribbentrop Paktı'nın varlığını kabul etti ve geçersiz ilan etti. Baltık Yolu Baltık'ta bağımsızlığın yenilenmesi yolunda atılan en önemli adımlardan biriydi. Baltık Yolu, üç ülkenin ortak mücadelesine uluslararası kamuoyunun ilgisini çekti. Dünyanın başka yerlerindeki demokratik hareketlere ivme kazandırdı, bağımsızlıklarını yenilemeye çalışan diğer ülkelere olumlu bir örnek oldu ve Almanya'nın yeniden birleşme sürecini canlandırdı.’’Baltık Yolu’’Baltık ülkeleri için, otoriter bir rejime karşı barışçıl bir protestonun nasıl başarıya ulaşabileceğini gösteren ilham verici bir olaydır.

Hazırlayan: Ayşegül Asya Ünver