Polis Devleti
Polis devleti, günümüzde ‘Hukuk Devleti’ kavramının karşıtı olarak kullanılabilir. Bu iki kavram siyah ve beyaz olarak birbirinin tamamen zıttıdır. Polis devleti, direkt olarak adı ile aynı anlama gelecek şekilde, devletin kolluk gücünü kullanarak vatandaşlarını koruma altına aldığı bir devlet tipini ifade etmez. Gerçek manada polis devleti, devlet organlarının hukukla bağlayıcılığının bulunmadığı, hukuk kurallarının pratikte uygulanmadığı, yargılamaların ve uygulamaların hukuki çerçevede şeffaf bir şekilde yürütülmediği bir devlet tipini işaret eder.[1] Eğer polis devleti, adındaki anlamıyla kullanılacak ve vatandaşlarını kolluk gücüyle koruyan bir devlet tipini işaret edecek olsaydı; bu durum başarılı bir şekilde işleyen ‘hukuk devleti’ örneği teşkil ederdi. En kısa tanımıyla polis devleti, yöneticilerin halka karşı hiçbir hukuk kuralıyla bağlı olmadığı bir yönetim biçimini ifade eder. İdaresi hukuka bağlı olmayan devlet terimi, polis devleti hakkında sıklıkla kullanılır.
Tarihi Çerçeve
Polis devleti ilk olarak, mülk devlet kuramından sonra Orta Çağ’da ortaya çıkmıştır. 17. ve 18. yüzyıllarda ortaya çıkmış ve Kara Avrupası ülkelerinde ilk uygulamalarına başlamıştır. Mutlakiyetçi rejimleri açıklamak için kullanılan bu kavram, ilk olarak Almanya’da uygulanmaya başlamıştır. [2]
Polis devleti ” kamunun refahı ve selameti için, her türlü önlemi alabilen, bu amaçla kişilerin hak ve özgürlüklerine alabildiğine müdahale edebilen, onlara külfetler yükleyebilen ve fakat tüm bunları yaparken idaresi hukuka bağlı olmayan” devlet demektir.[3] Bu kurama göre, hükümdar devlet adına yetkilerini kullanırken yalnızca, Tanrı’ya ve kendi vicdanına karşı sorumludur. Bunun yanında hükümdarın kurallarını uygulayan devlet memurları, yalnızca hükümdara karşı sorumludurlar ve hükümdarın söyledikleri birer hukuk kuralı sayılarak, halkın bu kurallara kayıtsız ve şartsız bir şekilde uyması gerekir.
Buradan hareketle, polis devletinin ortaya çıkış noktası düşünüldüğünde, monarşi ile arasında net benzerlikler görmek mümkündür. Kamu refahı ve selametinin ön planda tutulduğu söylendiği için, başlangıç olarak baskıcı bir rejim olarak oluşmadığı ve bu şekilde uygulanmadığı söylense bile, 20. yüzyıla gelindiğinde, sivil otoritelerin baskıcı varlığıyla tanımlanan ve istenmeyen bir yaşam durumunu tanımlayan “duygusal ve aşağılayıcı bir anlam” kazanmıştır.
Modern çağ siyasal terminolojisinde, polis devleti terimi monarşik olmayan siyasal biçimler için de kullanılır. Bu bakımdan askeri ya da sivil diktatörlüklerin ya da otoriter rejimlerin hukuk karşısındaki konumu değerlendirilirken, "polis devleti" nitelemesi kullanılır.
Polis Devleti Örnekleri
Polis devleti ile ilgili ilk akla gelecek örnekler, Hitler dönemi Almanya’sı ve Mussolini dönemi İtalya’sıdır. Başlangıçta demokratik bir devlet olan Almanya, Nazilerin iktidara gelmesi ile birlikte, halka karşı baskıcı bir politika uygulamıştır ve bu baskı rejiminin hukuki dayanağı ya da hukuk kurallarıyla açıklanacak herhangi bir noktası yoktur. [4]
Tibet olaylarının yaşandığı sırada, Çin Halk Cumhuriyeti’nin de bir polis devletine dönüştüğü söylenebilir. [5]
Apartheid döneminde Güney Afrika, hukuk kurallarına bağlı kalmadan yaptığı uygulamalarla polis devleti nitelikleri taşır.
Cumhurbaşkanı (ve daha sonra diktatör) Fulgencio Batista yönetimi sırasında Küba Cumhuriyeti otoriter bir polis devleti olmuştur. 1959 Küba Devrimi'nde Fidel Castro'nun Batista'yı devirerek iktidara gelmesi ve Marksist-Leninist bir cumhuriyet kurması ardından Küba'da polisin etkisi daha da artmıştır. [6]
2013 Mısır Askerî Darbesi'nden bu yana Mısır'ın askerî hükûmeti, dinî aşırıcılık ile mücadele amacıyla dini inancını yaşama ve ifade etme özgürlüklerini kısıtlamakla suçlanmaktadır.[7]
Zine el-Abidine Ben Ali döneminde, Tunus bir polis devleti olarak yönetilmiştir.
- ↑ YILDIZ, Hayrettin. "Hukuk Devleti’nin Gelişim Sürecinde Mülk Devleti ve Polis Devletinin Yeri." Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15, no. 2 (2013): 211-230.
- ↑ Çeliksu, Sinan. "Siyaset bilimi yaklaşımı ile polis kurumu." Master's thesis, Uludağ Üniversitesi, 2006.
- ↑ Günday ,İdare Hukuku, op.cit.,s.36-3737
- ↑ Aliefendioğlu, Yılmaz. "Hukuk Devleti." Demokrasi Platformu 1, no. 4 (2005).
- ↑ Aliefendioğlu, Yılmaz. "Hukuk Devleti." Demokrasi Platformu 1, no. 4 (2005).
- ↑ Encyclopedia of Latino Popular Culture. Greenwood Publishing Group. 2004. ss. 120-. ISBN 9780313332104. Erişim tarihi: 27 Mart 2014.
- ↑ "Egypt: The Revolutionary Police State". Politico. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016.