Nikolai Trubetzkoy

Çağdaş sesbiliminin (fonoloji) kurucularından ve Prag Dilbilim Okulu’nun önde gelen adlarındandır. 25 Nisan 1890’da Moskova’da doğmuş, 25 Haziran 1938 Viyana’da ölmüştür. Küçük yaşlardan itibaren Fin-Ugor dilleriyle ilgilenmeye başladı ve bu konuda Moskova Üniversitesi’nde tarih, edebiyat, felsefe ve mukayeseli dilbilim eğitimi aldı. Yapısalcı Prag Dil Ekolü ’nün kurucularından olan Trubetskoy, edebiyat, kültür ve dilbilim konulu çok sayıda makale ve Nasledie Chingiskhana [Cengiz Han’ın mirası] (1925), K Probleme Russkogo Samopoznaniia [Rus ben-idraki] (1927), Grundzüge der Phonologie [Fonolojinin temelleri] (1939) adlı kitapları kaleme almıştır. 1920’li yıllarda Rus muhacir çevrelerde etkin olan Avrasyacılık akımının kurucu babasıdır. Dilbilim tarihinin dönüm noktalarından biri de, Trubetskoy ’un kendisi gibi göçmen olan iki yurttaşı Roman Jakobson ve Sergey Karçevski (1884-1953) ile birlikte, 1928’de Prag Dil Okulu’na katılmasıdır. Prag dilcilik okulunun programının temelini “sistem” ve “fonksiyon” düşünceleri (kavramları) oluşturur. Prag dilcilerinin sistem düşüncesi, genç “grammatikler”in “atomizm” teorisine karşı geliştirilmişti. Onlar dilde birbirlerine bağlı ve birbirlerini tamamlayan çeşitli kategorilere ait sistemler olduğu fikrini savunuyorlardı. Ses bilim incelemeleri dışında vurgu, süre, titrem (ton ) gibi sesbilim alanındaki öteki olguları da inceleyen Trubetskoy ileri sürdüğü görüşleri, çeşitli dil ve lehçeler üzerine de araştırmalar gerçekleştirmiştir. N.S. Trubetskoy ve diğer dilciler araştırmalarında sesin bütün özelliklerini dikkate almış ve ayırıcı özelliklerinin üzerinde durmuşlardır. “Fonolojinin Esasları” adlı eserde Prag dilcileri fonoloji alanda ilmî çalışmaları tamamlamışlardır. Prag okullarının üyeleri dilciliğin diğer alanları ile de ilgilenmişlerdir. Gramer alanında araştırmalar yapmış, dillerin sınıflandırılması konusunda fikirler söylemiş, dil birliği problemini öne sürmüşlerdir. Tüm öteki insan bilimlerini “simyacılık dönemi” ni aşamamış etkinlikler diye gören Trubetskoy, dilbilimi pozitif bir bilim yöntemiyle donanmış tek dal olarak nitelemiş ve bu alanın en önemli kolu olan sesbilimi sağlam temelleri dayandırmıştır. Trubetskoy Rusçanın sesbilimsel yapısını da incelemiş, edebiyat incelemelerinde dilbilim yöntemlerinden yararlanmasına özen göstermiş ve bir edebiyat yapıtını, tarihsel ve toplumsal etkenlerin dışında, kendi iç mantığına göre incelemenin yararını vurgulamıştır.