MIKTA

Gayriresmi bir kuruluş olan MIKTA, Meksika, Endonezya, Güney Kore, Türkiye ve Avustralya tarafından 25 Eylül 2013 yılında kurulmuştur. Kuruluşunun temelleri ise aynı tarihte gerçekleşen Birleşmiş Milletler Genel Kurulu genel görüşmeleri kapsamında bir araya gelen Dışişleri Bakanları’nın düzenlediği toplantı olmuştur. MIKTA’nın toplantıları, Dışişleri Bakanları düzeyinde gerçekleşmekte olup yılda üç defa bir araya gelmektedirler. MIKTA’da Dönem Başkanlığı sistemi bulunmaktadır ve her sene bu başkan değişmektedir. 2021 senesinde bu görevi Avustralya üstlenmektedir. MIKTA’da dikkat çeken nokta ise üye devletlerin her birinin farklı kıtalardan olmasıdır. MIKTA ülkelerinin hepsi aynı zamanda G-20 ülkesidir. Üye ülkeler yaklaşık 500 milyonluk bir nüfusu ve ekonomileri, küresel gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 5,8'ini temsil etmektedir.

Orta Güç Kavramı ve MIKTA

Devletler sahip oldukları değerlere ve küresel sistemdeki etkilerine göre:

• Büyük Güçler - Great Powers

• Orta Güçler - Middle Powers

• Küçük Güçler - Small Powers olarak sınıflandırılmaktadırlar.

Büyük Güçler

Büyük Güçler olarak adlandırdığımız devletler, küresel sistemde oldukça etkili olmaktadırlar. Ekonomik, coğrafik, askeri, kültürel anlamda gelişmiş olan bu devletler, bazı durumlarda devletlerarasında ara buluculuk faaliyetleri yürütebilmektedirler. Bu devletlere en büyük Amerika Birleşik Devletleri'dir. ABD, İsrail hükümeti ve Filistin Kuruluş Örgütü arasında 1993 yılında imzalanan Oslo Antlaşması'na öncülük etmiştir. Bunun yanı sıra ABD, diğer ülkeleri etkilemekle kalmayıp uluslararası örgütleri de etkileyebilmektedir.

Orta Güçler

Orta Güçler kavramı ise bölgesel bağlamda etkili olan devletler için söylenmektedir. Orta ölçekli güce sahip olan devletler, küresel bağlamda büyük güçler kadar etkin bir rol oynayamamaktadırlar. Bu kategori için verilebilecek en iyi örnek MIKTA ülkeleridir. MIKTA'nın amacı, bölgeler arası dayanışmayı artırmak, küresel yönetişimi teşvik etmek ve bölgeselcilik çabalarını tamamlamak için gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında köprü görevi görmektir.

Orta güçteki ülkeler ve MIKTA ülkelerinin hepsi G-20'nin içerisinde bulunmaktadır. Büyük güçlerin kendileri kadar güçlü olmayan ülkeler ile birlikte işbirliği içerisinde olup G-20'yi kurmalarının sebebi ise global ekonomiye yönetmek için sadece güçlü ülkelerle aynı masada oturmanın yeterli olmamasıdır.

MIKTA ülkeleri aşağıda yer alan müşterek hususlar üzerinden dikkatleri çekmiştir;

• Bölgelerinde aktif rol üstlenmeleri,
• Gelişmekte olan ülke statüsünde bulunmaları,
• Açık ekonomik model yapısını benimsemiş olmaları,
• (Farklı yönetim biçimlerine rağmen) çoğulcu bir sistemle yönetilmiş olmaları.
• G20 içerisindeki (gelişmiş ve gelişmekte olan) ekonomiler arasında diplomatik, coğrafi ve siyasi açılardan köprü görevi görmeleri.

MIKTA'nın yedi önceliği mevcuttur; uluslararası enerji yönetişimi reformu ve enerjiye erişim terörle mücadele ve güvenliğin teşviki, barışı koruma, ticaret ve ekonomi, cinsiyet eşitliği, iyi yönetişim, insan hakları ve demokrasi ve sürdürülebilir kalkınma. Bu öncelikler, üyelerin niş diplomasi uygulamalarının küresel yönetişimde odaklandığı alanlardır. MIKTA'yı BRICS ve diğer gayri resmi gruplardan farklı kılan en önemli unsurlardan biri, uluslararası düzene yönelik daha reform odaklı yaklaşımı ve BM ana direğini arkasına alarak mevcut küresel yönetişimi desteklemesi olmaktadır.

Küçük Güçler

Bu devletler, orta güç kategorisindeki ülkeler kadar etkili değillerdir. Bunların güç parametreleri diğer bölgesel güçler ile kıyaslandığında daha zayıf kalmaktadır. Küresel sistemde önemli role sahip olan bu devletler, kendilerinden güçlü olan diğer devletler gibi Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun bir üyesidirler.

MIKTA Ülkeleri

MIKTA Üyesi Olan Ülkeler

MIKTA, G-7 ülkelerinin temsil edilmediği coğrafyalarda alternatif çözümler üretmek, orta veya üst orta düzeyde gelişmiş ülkelerin daha güçlü duyulmasını sağlamak ve ortak çıkarlar doğrultusunda kararlı politikalar üretmek amacıyla kurulmuş ve faaliyetlerine bu yönde devam etmektedir. MIKTA'nın bölgesel aktörler olarak daha güçlü söz sahibi olmak, birbirleriyle ilişkileri güçlendirmek ve G-20 üyesi ülkelerde küresel sorunların çözümü için ortak gündemler oluşturmak gibi başka hedefleri de mevcuttur. Aynı zamanda, farklı coğrafi konumlarda yer almaları nedeniyle ortak gündemlerini geniş bir coğrafyaya taşıma avantajına sahiptirler.

Meksika

Meksika'nın yüzölçümü 2 milyon metrekare olup yaklaşık 125 milyon da nüfusa sahiptir. Petrol ihracatı sayesinde ekonomisi hızla gelişmektedir. Kuzey Amerika için endüstriyel üretim merkezi olan Meksika, aynı zamanda NAFTA üyesi olan ülkenin üretime dayalı ekonomisi daha çok ABD ve Kanada merkezli ilerlemektedir. Ancak petrol ihraç eden bir ülke olması nedeniyle dünyaya açık bir pazardır. Toplam nüfusunun %8.2'si üniversite mezunudur. Çalışanların genel nüfusa oranı %58,5'tir. Çalışanların %7,7'si tarım sektöründe, %13,7'si sanayi üretiminde ve %35,7'si hizmet sektöründe istihdam edilmektedir. İşsizlik oranı %4,9'dur.

Avustralya

Hazırlayan: Dilek Keçeci