İstanbul Sözleşmesi

İstanbul Sözleşmesi Nedir?

Tam adı Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesidir.

İstanbul Sözleşmesi, kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesi ve bunlarla mücadelede temel standartları belirleyen ve devletlerin bu konudaki yükümlülüklerini ve atması gereken adımlar ortaya koyan, 45 ülke ve Avrupa Birliği üyeleri tarafından imzalanmış uluslararası bir insan hakları sözleşmesidir.

Sözleşme, şiddetin toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklandığına işaret etmektedir.

Sözleşme, Avrupa Konseyi tarafından desteklenmektedir ve taraf devletleri hukukî olarak bağlar.

İstanbul Sözleşmesi Neden Önemlidir?

İstanbul Sözleşmesi; devlet için bir yol haritası çizer ve kadının güçlendirilmesi, şiddetin önlenmesi, önlenemediği durumlarda etkili soruşturma yapılması, destek mekanizmalarının sağlanması ve ikincil mağduriyetlerin önlenmesi konularında devlete yol haritası çizer ve denetlenmesini sağlar.

İstanbul Sözleşmesi Neyi Amaçlar?

İstanbul Sözleşmesi ile kadınları her türlü şiddet ve ayrımcılığa karşı korumak, kadın erkek arasında temel eşitliği teşvik etmek, bu hedefler doğrultusunda kapsamlı bir çerçeve, politika ve tedbirler tasarlamak ve bu konularda uluslararası işbirliğini yaygınlaştırmak amaçlanmaktadır.

İstanbul Sözleşmesi Kimi Korur?

Şiddete uğrayan veya uğrama tehlikesi olan tüm kadınları ve kız çocuklarını korur.

Sözleşmede cinsiyet, cinsel yönelim, cinsel kimlik, yaş, sağlık ve engellilik durumu, medeni hâl, göçmen ve mültecilik gibi durumlarda ayrımcılık yapılmaması gerektiği vurgulanmaktadır. Dolayısıyla; birlikte yaşayıp yaşamadığına bakılmaksızın, ev içi şiddete uğrayan veya uğrama tehlikesi olan kadınları, çocukları, yaşlıları, engellileri, göçmenleri ve mültecileri, LGBTİ+’ları korur.

İstanbul Sözleşmesi Nasıl Korur? İçeriği Nedir?

• Sözleşme, tarafları her türlü şiddet ve ayrımcılığı önlemek için "gerekli hukuki ve diğer tedbirleri" almaya mecbur etmekte ve kadınları güçlendirecek faaliyetlerin yaygınlaştırılması çağrısında bulunmaktadır.

• Sözleşme ile taraflar kadın erkek eşitliği ilkesini ulusal anayasalarında veya ilgili diğer mevzuatlarına dahil etmek ve bu ilkenin uygulanmasını sağlamak, kadınlara karşı ayrımcılığı yasaklamak ve kadına karşı ayrımcılık yapan yasa ve uygulamaları kaldırmakla yükümlülüğü getiriliyor.

• Taraflardan, sözleşme kapsamındaki her türlü şiddetin farklı tezahürlerinin ve her türlü şiddetin önlenmesi gerektiğinin toplum içinde anlaşılması ve buna ilişkin farkındalığın artırılması amacıyla, sözleşme hükümlerinin yerine getirilmesi için gerekli mali ve insani kaynakları tahsis etmeleri, kadınlarla mücadelede aktif rol oynayan sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarına destek olmaları ve bu kuruluşlarla işbirliği yapmaları istenmektedir.

• Her türlü şiddetin önlenmesi için eğitimin önemini vurgular. Resmi müfredata, “cinsiyet eşitliği, toplumsal kalıplardan arındırılmış toplumsal cinsiyet rolleri, karşılıklı saygı, kişisel ilişkilerde şiddete başvurmadan çatışmaların çözümü, kadına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve kişilik bütünlüğüne saygı gibi konuların” öğrencilerin öğrenme kapasitelerine uyarlanmış bir şekilde yer alması isteniyor.

• Sözleşmede psikolojik şiddet ve taciz amaçlı takibin de cezalandırılması isteniyor.

• Sözleşme, kültür, örf ve adet gelenek, din veya sözde “namus”un sözleşme kapsamındaki herhangi bir şiddet eylemi için mazeret oluşturmaması gerektiğine değiniyor.

• Taraflardan özel sektörü, bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünü ve medyayı, ifade özgürlüğüne ve bağımsızlıklarına gereken saygı göstererek, kadına yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla politikaların oluşturulmasına ve uygulanmasına katılmaya ve yönergeler ile öz denetim standartları oluşturmaları hususunda teşvik etmesi istenir.

Dış Kaynaklar

İstanbul Sözleşmesi Orijinal Metni

İstanbul Sözleşmesi Türkçe Versiyonu

İstanbul Sözleşmesi Resmi Websitesi