Uluslararası Hukukun Kaynakları
Geleneksel anlamda uluslararası hukuk, bağımsız devletler arasındaki savaş hukuku ve deniz hukuku gibi hukuki ilişkileri düzenleyen bir kamu hukuku olarak tanımlanmaktadır. [1] Nitekim Uluslararası Adalet Divanı, 7 Eylül 1927 tarihli Bozkurt-Lotus Davası’nda , “Uluslararası hukuk bağımsız devletler arasındaki ilişkileri düzenler” demiştir. [2] Türk literatürüne bakıldığında uluslararası hukukla eşdeğer olan pek çok kavrama yer verilmiştir. Günümüzde uluslararası hukuk kişisi olma niteliğine sahip uluslararası örgütler ve bireyleri göz önünde bulunduran modern yaklaşım açışından, uluslararası hukuk kişileri arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk şeklinde bir tanımlama daha uygun olacaktır. Devletler Umumi Hukuku, Devletler Hukuku, Milletlerarası Hukuk gibi terimlerin kullanıldığı görülmektedir. Uluslararası hukuku ulusal hukuktan ayıran şey ise uluslararası hukukun anarşik bir topluma hitap etmesidir. Ulusal hukukta bu durum farklıdır. Ulusal hukukta hukuku yapan kişi ve ona uymak zorunda olan toplum arasında hiyerarşik bir ilişki varken, uluslararası hukukta kuralları koyan da onlara uyan da aynı kişilerdir. Hiyerarşik bir düzen olmadığı gibi yasama, yürütme ve yargı sisteminden de tam olarak söz edilemez. [3] Bu noktada uluslararası hukukun kaynakları devreye girmektedir. Kaynaklar ile burada kastedilen şey uluslararası hukukun ortaya çıktığı süreçtir. Uluslararası hukukun kaynaklarını en bütüncül şekilde sıralayan metin Uluslararası Adalet Divanı Statüsü'nün 38. maddesidir. [4] Bu maddeye göre; “Kendisine sunulan uyuşmazlıkları uluslararası hukuka uygun olarak çözmekle görevli olan Divan; a) uyuşmazlık durumundaki devletlerce açık seçik kabul edilmiş kurallar koyan gerek genel gerekse özel uluslararası antlaşmaları; b) hukuk olarak kabul edilmiş genel bir uygulamanın kanıtı olarak uluslararası teamülü; c) uygar uluslarca kabul edilen genel hukuk ilkelerini; d) 59. madde hükmü saklı kalmak üzere, hukuk kurallarının belirlenmesinde yardımcı araç olarak mahkeme kararları ve çeşitli ulusların en yetkili yazarlarının öğretilerini uygular.” Buna ek olarak uluslararası hukukun kaynakları kendi aralarında bağlayıcı (asli) kaynaklar ve yardımcı kaynaklar olmak üzere iki kategoriye ayrılmıştır. Burada asli kaynaklar bağlıyı kural doğuran kaynakları, yardımcı kaynaklar ise bu bağlayıcı kuralları anlamamıza ve yorumlamamıza yardımcı olan ancak herhangi bir bağlayıcılığı olmayan kuralları doğuran kaynaklardır. Yine UAD 38. maddesinin 1. fıkrasına göre Bağlayıcı kaynaklar:
a. Uluslararası antlaşmalar
b. Yapılageliş (Teamül)
c. Hukukun genel prensipleridir.
1)Mahkeme kararları
2) Öğreti'dir
Hazırlayan: Erva Nur KÖK
- ↑ Epps, V. International Law, Durham, North Carolina: Carolina Academic Press, 4. Bası, 2009, s. 3.
- ↑ The Lotus Case, s. 18. Aksar, Temel Metinler ve Davalarla Uluslararası Hukuk, Ankara: Seçkin, 2017, s.314.
- ↑ Cenap Çakmak, Uluslararası Hukuk: Giriş, Teori ve Uygulama, Bursa: Ekin, 2014, s.27
- ↑ Acer, Yücel. Kaya, İbrahim. Uluslararası Hukuk , Ankara: Seçkin Yayınları, 2015. s.50-51