Uluslararası Güvenlik Çalışmaları

Uluslararası Güvenlik Çalışmaları (İng.: International Security Studies), uluslararası ilişkilerin ana alt konularından bir tanesidir. Uluslararası güvenlik çalışmaları, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan “devlet dış ve iç tehditlere karşı nasıl korunur?” tartışmaları üzerine büyümeye başlamıştır. Daha önceleri Ulusal Güvenlik Çalışmaları veya Stratejik Çalışmalar olarak adlandırılan güvenlik çalışmaları zamanla daha kuramsal ve sistematik bir zemine oturtulmuş ve inceleme alanları genişletilerek 1980’lerden itibaren Uluslararası Güvenlik Çalışmaları olarak adlandırılmaya başlanmıştır. Geçmişten bugüne yapılan güvenlik çalışmalarına baktığımızda güvenliğin feminizm, postkolonyalizm (İng.: post-colonialism), yapısalcılık (İng.: constructivsm), post yapısalcılık (İng.: poststructuralism) vb. gibi birçok akımda çalışıldığı görülmektedir.

Uluslararası Güvenlik Çalışmalarının Temel Tartışmaları

Güvenliğin referans nesnesi sadece devlet midir?
Devlet dışı aktörler güvenlik çalışmalarına dahil edilmeli mi?
Tehdit içeriden mi gelir dışarıdan mı?
Güvenlik kavramı askeri sektörün ve güç kullanımının ötesine genişletilebilir mi?

Uluslararası Güvenlik Çalışmaları temel olarak “Güvenlik nedir? Kimin/neyin güvenliği? Tehdit nedir? Bir tehdit varsa neye/kime karşı bir tehdit var? Tehditten korunması gereken kimdir/nedir? gibi sorulara cevap aramaya çalışır. Savaşı temel almak yerine güvenliği temel alan Uluslararası Güvenlik Çalışmaları, toplumsal uyumun önemi, askeri ve askeri olmayan tehditler ve kırılganlıklar arasındaki ilişki de dahil olmak üzere daha geniş bir dizi politik meselenin incelenmesini sağlayan kavramsal bir değişimdir.^[1]

Uluslararası ilişkilerde geleneksel güvenlik algısı devlet merkezlidir ve güvenliği devletin çıkarları ile ilişkilendirir.^[2] Geleneksel güvenlik anlayışına göre tehdit dış kaynaklıdır ve bu tehdit yalnızca askeri tehdit olabilir. Devlet dışı aktörler gelenekselciler tarafından tehdit oluşturma potansiyeline sahip görünmezler, onlara göre tehdit yalnızca devlet kaynaklıdır. Gelenekselci anlayışa göre devletler anarşik uluslararası toplumda hayatta kalabilmeyi başarmak için her devlet kendi çıkarları doğrultusunda hareket eder. Bu sebeple devletler birbirleri için bir tehdit unsurudur. Soğuk Savaş’ın da ortaya çıkışıyla yaşanan olaylar Geleneksel Güvenlik çalışmalarını doğrular niteliktedir. Soğuk Savaş boyunca Uluslararası Güvenlik Çalışmaları çoğunlukla nükleer silahları kapsayan askeri temelli ve Sovyet Rusya’nın Batı ülkeleri için hem ideolojik hem askeri tehdit oluşturduğuna dair varsayımla tanımlandı. ^[3]

1991 yılında Sovyet Rusya’nın hiçbir devlet dışı müdahale ve savaş olmaksızın dağılması ve Soğuk Savaş’ın sona ermesi Uluslararası Güvenlik Çalışmaları’nda yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle 1980’lerden itibaren ortaya çıkan güvenlik çalışmalarını derinleştirme ve genişletme çabaları hız kazanmaya başlamış ve bu bağlamda güvenliğin referans objesinin devletin dışına çıkması gerektiği ve güvenliğin askeri olmayan boyutlarının incelenmesi gerektiği öne sürülmüştür. Buna ek olarak, devlet dışı aktörlerin Uluslararası Güvenlik Çalışmaları’na dahil olması hızlanmış ve birçok güvenlik çeşidi ortaya çıkmıştır. Artık sadece devletlerin güvenliği değil, toplum güvenliği, bireylerin güvenliği, ekonominin güvenliği gibi kavramlar tartışılmaya başlanmıştır. Güvenlik çalışmalarının genişletme ve derinleştirme çabaları Uluslararası Güvenlik Çalışmalarında eleştirel güvenlik çalışmalarının yaygınlaşmasına ve yeni güvenlik ekollerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Bu sayede artık güvenliğe daha eleştirel yaklaşılmaya ve güvenliğin her boyutu dikkate alınmaya başlanmıştır.

Soğuk Savaş Sonrası Ortaya Çıkan Güvenlik Ekolleri

Kopenhag Okulu

Aberystwyth Okulu

Paris Okulu