Rasyonel Seçim

TUİÇ Sözlük sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla

Rasyonel seçim teorisi insanların (bireyler veya ulus devletler gibi bir araya gelmiş aktörler olarak) çeşitli ekonomik, politik ve sosyal problemler karşısında verdikleri kararları anlamaya ve analiz etmeye yarayacak bir karar alma modeli sunar. Bu teoriye göre karar alıcılar alternatif davranışları, stratejileri ve bunların sonuçlarını anlayıp bunlarla ilgili hesaplamalar yapacak yeterli bilgiye sahiptirler.

Uluslararası politika alanında realistler, çoğunlukla, soğuk savaş sırasında ABD ile Sovyetler Birliği'nin niçin bir silahlanma yarışına girdiklerini ve birbirlerini yok etmekle tehdit ettiklerini açıklamak için rasyonel seçim teorisini kullanırlar.

Rasyonel seçim teorisinin en faydalı yönlerinden biri uluslararası ekonomi politikte meydana gelen değişiklikleri anlamamıza yardımcı olmasıdır. Buna göre, değişen ulusal politikaların değişen ulusal çıkarlara dayanması gerekmezdi. Ulusal politikalarda meydana gelen değişiklikler, daha ziyade, aktörlerde, onların çıkarlarında ve politikanın kurumsal çerçevesinde meydana gelen değişikliklerin bir kombinasyonu olarak ortaya çıkarlar. Mesela, büyük depresyon sırasında hayli korumacı olan ABD’nin, II. Dünya Savaşı’ndan sonra serbest ticaret taraftarı hâline gelmesi ve gümrük duvarlarını azaltan GATT ve Dünya Ticaret Örgütü ile ilgili görüşmelere önderlik etmesi nasıl açıklanabilir? Rasyonel seçim analizi bize, bu konuda aktörlere, onların çıkarlarına ve kurumsal çevreye bakmamızı söylemektedir. [1]


  1. Mehmet Altan, Murat Çetin, Uluslararası Ekonomi Politik, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir, 2013, s.43-44.